การผันแปรของน้ำหนัก (weight variation) เป็นข้อกำหนดหนึ่งในการควบคุมคุณภาพของผลิตภัณฑ์ยาที่แสดงถึงความสม่ำเสมอของตัวยาในแต่ละหน่วยของผลิตภัณฑ์ โดยอนุมานว่าตัวยาสำคัญมีการกระจายตัวสม่ำเสมอ อีกทั้งยังสามารถนำไปใช้กับการควบคุมคุณภาพระหว่างกระบวนการผลิตได้อีกด้วย เนื่องจากเป็นวิธีที่ตรวจสอบได้สะดวก รวดเร็ว และทราบผลในระยะเวลาสั้น หากพบว่าไม่เป็นไปตามมาตรฐานที่กำหนดไว้จะสามารถดำเนินการแก้ไขได้อย่างทันท่วงที ผลิตภัณฑ์ยาและยาจากสมุนไพรแผนปัจจุบันในรูปแบบแคปซูลชนิดเปลือกแข็งได้รับความนิยมและใช้กันอย่างแพร่หลาย การทดสอบการผันแปรของน้ำหนักของยารูปแบบนี้มีวิธีและเกณฑ์มาตรฐานที่เหมือนและแตกต่างกันไปตามตำรายาต่างๆ

การผันแปรของน้ำหนัก , ยาแคปซูล, ตำรายา