ตามที่หน่วยงานกํากับดูแลยาในระดับสากล ทั้งองค์การอนามัยโลก USFDA TGA EMA ได้ตรวจพบการปนเปื้อนของสารที่อาจก่อมะเร็งในผลิตภัณฑ์ยาสําเร็จรูปและเภสัชเคมีภัณฑ์จํานวนหลายรายการ โดยเฉพาะยาที่นําไปใช้ในการรักษาโรคเรื้อรัง เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โดยเฉพาะในช่วง 10 ปีที่ผ่านมานั้น
USFDA และ WHO ได้แจ้งเตือนการเรียกเก็บคืนยาที่พบการปนเปื้อนของสารที่อาจก่อมะเร็งในกลุ่มไนโตรซามีน(Nitrosamines) ตั้งแต่ ยาใน กลุ่ม Angiotensin Receptor Blockers (ARBs) ได้ แก่ Valsartan LorsartanIrbesartan มาจนถึงยารักษาโรคเบาหวาน ได้แก่ Metformin ซึ่งสารกลุ่ม Nitrosamines มีหลักฐานเชิงประจักษ์ ว่ามีความเป็ น ไป ได้ที่ จะก่อให้ เกิดมะเร็งใน มนุ ษ ย์ (Probably carcinogenic to human) ตาม IARC Monographs ดังนั้น แนวทางการเฝ้าระวังและควบคุมสารปนเปื้อนในเภสัชเคมีภัณฑ์และยาสําเร็จรูปของ หน่วยงานกํากับดูแลยาในต่างประเทศจึงให้ความสําคัญกับการปนเปื้อนของสาร Nitrosamines เพิ่มมากขึ้นเป็นเหตุให้มีการกําหนดเป็นแนวทางให้ผู้รับอนุญาตผลิตยาในต่างประเทศ ทั้งเภสัชเคมีภัณฑ์และยาสําเร็จรูปต้องทําการประเมินความเสี่ยงของผลิตภัณฑ์ที่ตนเองผลิต โดยทําการศึกษาหาสาเหตุของการปนเปื้อน และวางแนวทาง
ในการลดความเสี่ยงในการปนเปื้อน พร้อมทั้งรายงานให้แก่หน่วยกํากับดูแลยาในแต่ละประเทศ สําหรับประเทศไทยนั้น สํานักงานคณะกรรมการอาหารและยาโดยกองยา ได้เฝ้าระวังการปนเปื้อนของ สารกลุ่ม Nitrosamines ในผลิตภัณฑ์ยาสําเร็จรูปและเภสัชเคมีภัณฑ์มาโดยตลอดตั้งแต่ได้รับรายงานการเรียกเก็บ
คืนยา กลุ่ม ARBs ในปี ค.ศ.2017 โดยได้มีคําสั่งให้ผู้รับอนุญาตผลิตยาฯ และผู้รับอนุญาตนําหรือสั่งยาฯ ที่พบผลิตภัณฑ์มีการปนเปื้อนสารกลุ่ม Nitrosamines ดําเนินการเรียเก็บคืนผลิตภัณฑ์ยาของตนเอง และได้ติดตามสถานการณ์การปนเปื้อนของสารดังกล่าว พร้อมทั้งตรวจสอบรายการยาจากต่างประเทศที่พบการปนเปื้อนและนํามากําหนดไว้ในแผนเก็บตัวอย่างยาประจําปีมาโดยตลอด ตั้งแต่ปี งบประมาณ 2563 จนปรากฏผลวิเคราะห์
จากแผนเก็บตัวอย่างยาพบว่าผลิตภัณฑ์ยา Metformin ซึ่งเป็นยาที่ใช้รักษาโรคเบาหวานประเภท 2 พบการปนเปื้อนของสาร N-nitrosodimethylamine เป็นสารในกลุ่ม Nitrosamine เกินค่าเกณฑ์ Acceptance Daily Intake ที่ 0.032 ppm คิดเป็นร้อยละ 50 จากจํานวนทะเบียนตํารับยาทั้งหมดที่ได้รับอนุญาตจากสํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา จนเป็นเหตุให้สํานักงานคณะกรรมการอาหารและยามีหนังสือเชิญผู้รับอนุญาตที่มีทะเบียนตํารับยา Metformin เข้าร่วมหารือ และกําหนดค่าเกณฑ์การยอมรับชั่วคราว (Interim Limit) ที่ 0.048 ppm เพื่อป้องกันปัญหายาขาดแคลน จะเห็นได้ว่าการใช้มาตรการในการออกคําสั่งให้เรียกเก็บคืนยานั้น เป็นเพียงมาตรการจัดการปัญหาที่ปลายเหตุ ซึ่งการจัดการปัญหาการปนเปื้อนของสารที่อาจก่อมะเร็งในผลิตภัณฑ์ยา โดยเฉพาะยาที่ใช้รักษาโรคเรื้อรังนั้น จําเป็นอย่างยิ่งที่ต้องคํานึงถึงผลกระทบในเรื่องการขาดแคลนและการเข้าถึงยาของคนไข้ร่วมด้วย ดังนั้น หากต้องการจัดการปัญหาการปนเปื้อนของสารกลุ่ม Nitrosamines ได้อย่างครอบคลุม จําเป็นที่ผู้ผลิตยาซี่งเป็นเจ้าของผลิตภัณฑ์และมีความเข้าใจในผลิตภัณฑ์ของตนเองเป็นอย่างดี ต้องทํา
การประเมินความเสี่ยงของการปนเปื้อนตามหลักวิชาการ โดยนําแนวทางการประเมินความเสี่ยงของ USFDA ที่อาศัยหลักวิชาการในการพิจารณาจากโครงสร้างและปฏิกิริยาทางเคมีของตัวยาสําคัญกับโอกาสในการเกิดสาร Nitrosamines ตามแนวทาง Recommended Acceptable Intake Limits for Nitrosamine Drug Substance Related Impurities (NDSRIs) Guidance for Industry มาปรับใช้ รวมถึงแนวทาง Nitrosamine impurities in
human medicinal products ที่ EMA กําหนดให้ผู้รับอนุญาตต้องทําการประเมินความเสี่ยงของการปนเปื้อน โดยระบุขั้นตอนไว้ 3 ขั้นตอน ได้แก่ (1) Risk Evaluation (2) Confirmatory Testing และ (3) Update marketing authorisations มาประยุกต์ใช้ ให้เหมาะสมกับผลิตภัณฑ์ยาและบริบทของประเทศไทย ดังนั้น เพื่อให้มีการถ่ายทอดองค์ความรู้เกี่ยวกับการประเมินความเสี่ยงของการเกิดสารปนเปื้อน กลุ่ม Nitrosamines ให้แก่ผู้รับอนุญาตที่มีทะเบียนตํารับยาในกลุ่มรักษาโรคเรื้อรัง จึงเห็นควรให้มีโครงการอบรม ครือข่ายภาคอุตสาหกรรม เพื่อจัดทําแผนเฝ้าระวังและจัดการความเสี่ยง สารปนเปื้อนที่อาจก่อมะเร็งในผลิตภัณฑ์ยา

1 เพื่อพัฒนา ส่งเสริม และสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกับการประเมินความเสี่ยงของสารปนเปื้อน กลุ่ม Nitrosamines ในผลิตภัณฑ์ยา ให้แก่ผู้รับอนุญาตผลิตยาแผนปัจจุบัน และผู้รับอนุญาตนําหรือสั่งยาเข้ามาในราชอาณาจักร
2 เพื่อพัฒนาระบบการเฝ้าระวังการปนเปื้อนของสารที่อาจก่อมะเร็งในผลิตภัณฑ์ยา โดยสร้างความตระหนักให้แก่ผู้รับอนุญาตผลิตยาแผนปัจจุบัน และผู้รับอนุญาตนําหรือสั่งยาเข้ามาในราชอาณาจักร
3 เพื่อวางแผนเฝ้าระวังและจัดการความเสี่ยงของการปนเปื้อนของสารกลุ่ม Nitrosamines ในผลิตภัณฑ์ยาที่จําหน่ายในประเทศ ในส่วนของภาคอุตสาหกรรม

ยา Metformin