จากนโยบายของกระทรวงสาธารณสุขเรื่องการใช้ยาอย่างสมเหตุผล เป็นนโยบายทางสุขภาพ
ที่สำคัญระดับประเทศ มีการขยายความภายใต้แนวทางขององค์การอนามัยโลก โดยได้ให้คำจำกัดความว่า การ
ใช้ยาอย่างสมเหตุผล หมายถึง การที่ผู้ป่วยได้รับยาที่เหมาะสมกับปัญหาสุขภาพ โดยใช้ยาในส่วนที่เหมาะสม
กับผู้ป่วยแต่ละราย ในระยะเวลาที่เหมาะสม ทั้งนี้การดำเนินงาน “จังหวัดใช้ยาอย่างสมเหตุผล” ประกอบด้วย
3 องค์ประกอบหลัก ได้แก่ (1) การพัฒนาโรงพยาบาลทั้งภาครัฐและเอกชนให้มีการใช้ยาอย่างสมเหตุผล
(RDU hospital) (2)การพัฒนาสถานพยาบาลเอกชนและร้านยาให้มีการใช้ยาอย่างสมเหตุผล
(RDU in Private Sectors) และ (3) การพัฒนาการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในชุมชน (RDU community)
1

โดยหนึ่งหลักการทำงานที่จะทำให้การทำงานไปสู่จุดมุ่งหมายในการดำเนินงานด้านการใช้ยาอย่างสมเหตุผลคือ
การเน้นการมีสัมพันธภาพที่ดีกับภาคเอกชน (Good Private Sector Involvement) ซึ่งได้แก่ กลุ่มคลินิก
ร้านยา ร้านชำ ร้านขายผลิตภัณฑ์ด้านการเกษตร
โดยจากวารสารยาวิพากษ์ ฉบับที่ 45 ได้เผยผลสำรวจไว้ว่าประชาชนส่วนใหญ่มากกว่า
ร้อยละ 62.5 ได้รับยาจากโรงพยาบาล โดยปัญหาจากการใช้ยาที่บ้านมากถึงร้อยละ 40 และพบว่าประชาชน
มีการซื้อยากินเองร้อยละ 17.5 จะเห็นว่าร้านยาหรือคลินิกต่างเป็นแหล่งกระจายยาและเป็นสถาน
ประกอบการทางสุขภาพที่อยู่ใกล้ชิดชุมชน ซึ่งอาจมีส่วนในการดูแลสุขภาพประชาชนในจุดนี้นอกจากนี้ยัง
พบว่าร้อยละ 50 ของร้านชำ ส่วนใหญ่พบขายยาบรรจุเสร็จฯและยาสามัญประจำบ้าน รองลงมาคือจำหน่าย
ยาปฏิชีวนะ ซึ่งพบผู้ป่วยเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาจากร้านชำถึงร้อยละ 18-242 และจากการ
ตรวจเฝ้าระวังร้านขายยาและร้านชำจังหวัดเชียงราย มักพบว่ากระจายยาบรรจุเสร็จฯหรือยาปฏิชีวนะลงสู่
ร้านชำนั้นมาจากการขายยาที่ไม่ตรงตามประเภทใบอนุญาตของร้านขายยาแผนปัจจุบัน (ข.ย.1)
ให้แก่ร้านชำเหล่านี้
การดำเนินงานส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลด้านการพัฒนาสถานพยาบาลเอกชนและร้าน
ยารวมถึงการพัฒนาการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในชุมชน ตามแนวคิดของระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิคือการ
เชื่อมข้อมูลระหว่างสถานพยาบาลกับชุมชน เพื่อให้เกิดการแก้ไขการใช้ยาที่ไม่ปลอดภัยของประชาชน
โดยประชาชนในชุมชนมีส่วนร่วม ทั้งนี้เพื่อให้เกิดเครือข่ายเฝ้าระวังครอบคลุมทั้งในโรงพยาบาลจนสู่ชุมชน
จึงได้เกิดการจัดการประชุมในครั้งนี้ขึ้น เพื่อให้ผู้ประกอบการร้านขายยารวมถึงเภสัชกรประจำร้านขายยาเกิด
ความเข้าใจ และตระหนักเรื่องการใช้ยาอย่างสมเหตุผล นำไปสู่การสร้างความรอบรู้ที่ดีของประชาชนในชุมชน
และเกิดโอกาสพัฒนาเป็นเครือข่ายในการทำงานด้านการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในชุมชนต่อไปในอนาคต

1. เภสัชกรของสถานที่ขายยาแผนปัจจุบัน (ข.ย.1) เกิดความตระหนักในด้านใช้ยาอย่าง
สมเหตุสมผลของสถานที่ขายยาแผนปัจจุบัน (ข.ย.1) และด้านการสร้างความรอบรู้เรื่องยาของประชาชน
2. เพื่อให้เภสัชกรของสถานที่ขายยาแผนปัจจุบัน (ข.ย.1) ที่ผ่านการประชุมมีแนวคิดและ
มีความรู้ ความเข้าใจในการด้านการใช้ยาอย่างสมเหตุผล

การใช้ยาอย่างสมเหตุผล;RDU; ร้านขายยา

สมัครผ่านทางหน่วยงานร่วมจัดการประชุม ได้แก่ 1) กลุ่มงานคุ้มครองผู้บริโภคและเภสัชสาธารณสุข สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงราย 2) กลุ่มงานเภสัชกรรม โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ Email: crdrug57@gmail.com