ปัจจุบันโรคข้อเข่าเสื่อมส่งผลต่อประชากรของโลกประมาณ 4 % และได้รับการยอมรับว่าเป็นสาเหตุของภาวะทุพพลภาพทั่วโลกสูงสุดเป็นอันดับที่ 11 (Cross M, Smith E, Hoy D, et al. The global burden of hip and knee osteoarthritis: estimates from the global burden of disease 2010 study. Ann Rheum Dis. 2014; 73 (7): 1323-1330.) และเนื่องจากความชุกของโรคเพิ่มขึ้นตามอายุ จึงมีการคาดการณ์ว่าภายในปี 2025 ความชุกของ OA จะเพิ่มขึ้นเป็น
14 % ส่งผลต่อผู้คนเกือบ 360 ล้านคนทั่วโลก (Datamonitor Healthcare; GBD, 2017; United Nations, 2017)

โรคกระดูกและข้อเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญ เนื่องจากอุบัติการณ์ของโรคเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องจากสถิติผู้ป่วยโรคกระดูกและข้อในคนไทย พ.ศ. 2553 พบว่ามีผู้ป่วยโรคนี้มากกว่า 6 ล้านคนโดยข้อที่เสื่อมมากที่สุด คือ ข้อเข่า (Pereiraet al., 2011) เนื่องจากข้อเข่าเป็นข้อที่มีขนาดใหญ่และต้องรับน้ำหนักของร่างกายโดยตรง ทั้งยังต้องทำหน้าที่เคลื่อนไหวเกือบตลอดเวลา ทำให้ข้อเสื่อมได้ง่าย โรคข้อเข่าเสื่อม (Osteoarthritis of Knee) เป็นโรคที่มีการเปลี่ยนแปลงไปในทางเสื่อมในผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ (Adult and elderly group) เป็นปัญหาสำคัญของระบบบริการสุขภาพของประเทศไทยเนื่องจากเป็นโรคข้อที่พบบ่อยที่สุด เป็น 1 ใน 10 โรคที่เป็นสาเหตุสำคัญอันก่อให้เกิดความทุพพลภาพในผู้สูงอายุ (ราชวิทยาลัยแพทย์ออร์โธปิดิกส์แห่งประเทศไทย, 2554) อีกทั้งมีผลกระทบสูงต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัว
โรคข้อเข่าเสื่อม หรือ osteoarthritis of knee คือโรคที่มีการเปลี่ยนแปลงไปในทางเสื่อมของข้อเข่า ตำแหน่งที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างชัดเจนในโรคนี้ คือที่กระดูกอ่อนผิวข้อ (articular cartilage) ในข้อชนิดที่มีเยื่อบุ (diarthrodial joint) โดยพบการทำลายกระดูกอ่อนผิวข้อซึ่งเกิดขึ้นอย่างช้า ๆ อย่างต่อเนื่องตามเวลาที่ผ่านไป กระดูกอ่อนผิวข้อมีการเปลี่ยนแปลงทางชีวเคมี (biochemical) ชีวกลศาสตร์ (biomechanical) และโครงสร้าง (biomorphology) รวมถึงกระดูกบริเวณใกล้เคียง เช่น ขอบกระดูกในข้อ (subchondral bone) หนาตัวขึ้น มีการเปลี่ยนแปลงของน้ำไขข้อทำให้คุณสมบัติการหล่อลื่นลดลง โรคนี้ส่วนใหญ่พบในผู้สูงอายุ มีลักษณะทางคลินิกที่สำคัญ คือ ปวดข้อ ข้อฝืด มีปุ่มกระดูกงอกบริเวณข้อ การทำงานของข้อเสียไป การเคลื่อนไหวลดลง หากขบวนการนี้ดำเนินต่อไปจะมีผลทำให้ข้อผิดรูปและพิการในที่สุด (แนวทางเวชปฏิบัติการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อม, สมาคมรูมาติสซั่มแห่งประเทศไทย พ.ศ. 2553)

ดังนั้น การดูแลโรคข้อเข่าเสื่อมตั้งแต่เริ่มต้น จึงเป็นสิ่งสำคัญที่เภสัชกรควรมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องดังกล่าว เพื่อที่จะสามารถให้ความรู้แก่ประชาชนได้ โดยเฉพาะการให้คำปรึกษาเรื่องการดูแลและการเลือกใช้ยาในการรักษา เพื่อลดหรือป้องกันอาการข้อเข่าเสื่อมที่เกิดขึ้น เพราะโรคข้อเข่าเสื่อม หากเราดูแลให้ถูกวิธีตั้งแต่เริ่มรู้อาการ ก็จะสามารถช่วยยืดอายุของข้อเข่าให้อยู่กับเราไปได้นานขึ้น รวมถึงช่วยชะลอความเสื่อมของข้อ และการดำเนินไปของโรคได้อีกด้วย ดังนั้นเภสัชกรจึงควรมีความรู้ที่ทันสมัยในเรื่องการดูแลโรคข้อเข่าเสื่อมตั้งแต่เริ่มต้น เพื่อที่จะสามารถเลือกยาทางเลือกต่าง ๆ ที่ช่วยในการรักษาอาการต่างๆ ที่เกิดขึ้น รวมถึงให้คำปรึกษาแก่ประชาชนในการดูแลตนเองและคนในครอบครัวได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม

1. เพื่อเพิ่มพูนความรู้ให้เภสัชกรมีความเข้าใจเกี่ยวกับอาการและอาการแสดงของโรคข้อเข่าเสื่อม
2. เพื่อเพิ่มพูนความรู้ให้เภสัชกรทราบแนวทางการรักษาอาการของโรคข้อเข่าเสื่อม รวมถึง Guideline ต่าง ๆ
ที่แนะนำเกี่ยวกับแนวทางการรักษาข้อเสื่อม
3. ทราบถึงสัญญาณอันตราย (Alarm Symptoms) ที่ควรส่งต่อผู้ป่วยไปพบแพทย์
4. เพื่อให้เภสัชกรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ยา ผลิตภัณฑ์สุขภาพในการรักษาอาการของโรคข้อเข่าเสื่อม
ได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม

แนวทางการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อม, การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่า, การชะลอข้อเข่าเสื่อม

https://zoom.us/webinar/register/WN_ziFqbNrVS-KvNUGgFKL0qw