บทคัดย่อ การเสื่อมสภาพของผิวที่มีสาเหตุจากปัจจัยภายในร่างกายทำให้ผิวบางลง ผิวแห้ง และเกิดริ้วรอยร่องตื้น เนื่องจากประสิทธิภาพการทำงานของเซลล์ลดลง ซึ่งพบได้มากขึ้นตามอายุ ส่วนการเสื่อมสภาพของผิวที่มีสาเหตุจากรังสีอัลตราไวโอเลตจะทำให้ผิวแห้ง ขาดความยืดหยุ่น หย่อนคล้อย มีริ้วรอยร่องลึก และดูแก่ก่อนวัย เนื่องจากรังสีอัลตราไวโอเลตสามารถรบกวนกระบวนการแบ่งตัวของเซลล์ รบกวนกระบวนการเปลี่ยนแปลงรูปร่างและส่วนประกอบของเซลล์ กระตุ้นกระบวนการอักเสบ กระตุ้นการสังเคราะห์เอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการสลายคอลลาเจนและอีลาสทิน รวมทั้งรบกวนกระบวนการสังเคราะห์คอลลาเจนใหม่ มีสารหลายชนิดที่นำมาใช้เพื่อฟื้นฟูผิวเสื่อมสภาพ เช่น เพปไทด์ สารลดการอักเสบ สารสกัดจากธรรมชาติ รวมทั้งสารกลุ่มเรตินอยด์ ปัจจุบัน มีการนำอนุพันธ์เรตินอยด์หลายชนิดทั้งที่ได้จากธรรมชาติและจากการสังเคราะห์มาใช้เพื่อฟื้นฟูและรักษาผิวเสื่อมสภาพ อนุพันธ์เรตินอยด์ออกฤทธิ์โดยจับกับตัวรับกรดเรติโนอิกและตัวรับเรตินอยด์ภายในนิวเคลียสของเซลล์ผิว ทำให้เกิดการกระตุ้นการแบ่งเซลล์ใหม่ ยับยั้งการแบ่งตัวของเซลล์ที่ผิดปกติ กระตุ้นการสังเคราะห์คอลลาเจนและอีลาสทิน รวมทั้งยับยั้งการสังเคราะห์เอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการสลายคอลลาเจน ส่งผลให้เซลล์ผิวหนังแข็งแรงและผิวมีลักษณะโดยรวมดีขึ้น เรตินอยด์จึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งสำหรับชะลอวัย อนุพันธ์เรตินอยด์ที่ใช้เพื่อฟื้นฟูผิวเสื่อมสภาพมีหลายชนิด การเลือกใช้ต้องพิจารณาทั้งประสิทธิภาพและผลข้างเคียง เทรทิโนอินเป็นอนุพันธ์เรตินอยด์ที่มีประสิทธิภาพดีในการฟื้นฟูผิวเสื่อมสภาพ แต่มีโอกาสพบผลข้างเคียงมากกว่าอนุพันธ์ตัวอื่น ดังนั้น ถ้าใช้เทรทิโนอินแล้วเกิดผลข้างเคียงรุนแรง ควรเปลี่ยนไปใช้อนุพันธ์เรตินอยด์ตัวอื่น ๆ ที่มีโอกาสพบการระคายเคืองน้อยกว่า เช่น เรตินอล หรือเรตินอลดีไฮด์ เป็นต้น

สารชะลอวัย รังสีอัลตราไวโอเลต เรตินอยด์ วิตามินเอ