บทคัดย่อ
เชื้อราแคนดิดา (Candida) เป็นเชื้อราที่สามารถทำให้เกิดการติดเชื้อในมนุษย์ ซึ่งสายพันธุ์ที่พบมากที่สุดคือ เชื้อราแคนดิดา อัลบิแคนส์ (Candida albicans) โดยโรคเชื้อราแคนดิดาในช่องปากและคอหอย (oropha-ryngeal candidiasis) มีแนวทางในการรักษาคือ การใช้ยาฆ่าเชื้อรา เช่น ไนสแตติน (Nystatin) โคลไตรมาโซล (clotrimazole) อีโคนาโซล (econazole) เป็นต้น รูปแบบของสารต้านเชื้อราที่ใช้อยู่ทั่วไป ได้แก่ ยาเม็ด สารสะลาย หรือสารแขวนตะกอน ซึ่งมีข้อจำกัดหลายประการ เช่น การบริหารยาในขนาดที่สูง ความถี่ในการบริหารยาที่มาก ดังนั้นจึงมีการพัฒนาระบบการนำส่งยาใหม่ที่นำส่งยาไปสู่บริเวณเฉพาะหรือดูดซึมเข้าสู่กระแสโลหิตมากขึ้น เพื่อลดขนาดยาและความถี่ในการใช้ยาและลดอาการข้างเคียงจากการใช้ยา วิธีการใหม่ในการนำส่งยาสำหรับรักษาโรคเชื้อราแคนดิดาในช่องปากและคอหอย ได้แก่ ระบบการนำส่งยาแบบเวสิคูล่า (vesicular drug delivery systems) ระบบนำส่งยาแบบอนุภาคนาโน (nano-particulate based drug delivery systems) ระบบนำส่งยาแบบคอลลอยด์ (colloidal carriers) และระบบนำส่งยาแบบอื่น ๆ ได้แก่ ระบบเจลก่อตัวเองในแหล่งกำเนิด (in situ forming gel systems) ยาเม็ดหรือฟิล์มยึดติดเยื่อเมือกในช่องปาก (buccal mucoadhesive tablet or film) ระบบนำส่งยาชนิดนาโนอิมัลชันเกิดขึ้นเอง (self-nanoemulsifying drug delivery system) และน้ำยาบ้วนปา