บทคัดย่อ จากงานศึกษาวิจัยเกี่ยวกับการใช้กัญชาในการรักษาโรค พบว่ามีการใช้กัญชาอย่างแพร่หลายในอดีตระหว่างปี ค.ศ. 1840-1940 (พ.ศ. 2383-2483) ในประเทศแถบยุโรปและอเมริกาเหนือ แต่เมื่อมีการศึกษาวิจัยค้นพบสารกลุ่ม Cannabinoids ซึ่งมีสาร delta-9-tetrahydrocannabinol (THC) เป็นองค์ประกอบหลักของสารสกัดจากต้นกัญชา และเมื่อเริ่มศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาและผลข้างเคียงของสารกลุ่มนี้ จึงเริ่มมีการออกกฎหมายเพื่อควบคุมโดยจัดให้กัญชาเป็นวัตถุเสพติด รวมถึงจำกัดการใช้กัญชาในการรักษาโรคนับจากนั้นเป็นต้นมา แต่ในระยะเวลา20ปีที่ผ่านมา มีการค้นพบ cannabinoid-specific receptors และ endocannabinol system ทำให้สามารถเข้าใจกลไกการออกฤทธ์ของสารกลุ่มนี้ได้มากยิ่งขึ้น มีรายงานผลการวิจัยเกี่ยวกับการใช้สารกลุ่ม Cannabinoids และสารอนุพันธ์ในการรักษาโรคหลายชนิดทางคลินิก ตลอดจนมีการขึ้นทะเบียนยาใหม่ที่เป็นอนุพันธ์ของสารกลุ่มนี้ในต่างประเทศ เช่น CesametTM, Marinol® และ Sativex® เป็นต้น ทำให้มีความสนใจในการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับสารกลุ่ม Cannabinoids เพิ่มมากขึ้นเพื่อนำมาใช้รักษาโรคและอาการอื่นๆ เช่น รักษาอาการปลอกประสาทเสื่อม นอนไม่หลับ ลมชัก ต้อหิน สมองฝ่อ อาการเครียด รักษามะเร็ง เบาหวาน และความดันโลหิตสูง ซึ่งผลการศึกษาที่ได้รวบรวมมานี้ มีทั้งที่สนับสนุนและไม่สนับสนุนการรักษาอาการเหล่านี้ ประกอบกับ การที่ยังไม่มีการบรรจุแนวทางการใช้กัญชาในการรักษาโรคเข้าในเนื้อหาหลักสูตรในโรงเรียนแพทย์หรือสาขาอื่นๆที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้สามารถนำมาปรับใช้จริงในขณะนี้ ดังนั้นจึงมีความจำเป็นที่ทุกองค์กรที่เกี่ยวข้องจะช่วยกันปรับเปลี่ยนให้ทันต่อสถานการณ์ปัจจุบัน รวมทั้งผู้ที่ต้องการใช้กัญชาเพื่อวัตถุประสงค์ในการรักษาโรคควรศึกษาข้อมูลและผลงานวิจัยให้ละเอียด พร้อมทั้งศึกษาถึงข้อจำกัดในการใช้ตามพระราช-บัญญัติยาเสพติดให้โทษฉบับใหม่ พ.ศ. 2562 นี้ด้วย

คำสำคัญ: กัญชา, การใช้กัญชาในการรักษาโรค