บทคัดย่อ
ยารูปแบบแตกตัวในช่องปากทั้งแบบเม็ดและแผ่นฟิล์ม ยาเม็ดอมและยาเม็ดเคี้ยวเป็นรูปแบบยาที่ออกแบบมาให้มีการแตกตัวหรือละลายในช่องปาก ส่งผลให้ตัวยาสำคัญที่ปลดปล่อยออกมามีโอกาสสัมผัสกับตุ่มรับรสบนลิ้นจึงจำเป็นต้องกลบรสตัวยาสำคัญด้วยเทคนิคการกลบรสต่างๆ เทคนิคการกลบรสแบ่งออกเป็น 3 แนวทาง ได้แก่ (1) การเติมสารแต่งรสหวาน (2) การป้องกันยาสัมผัสกับตุ่มรับรสบริเวณลิ้นและ (3) เทคนิคอื่นๆ การเติมสารแต่งรสหวานเป็นเทคนิคที่ทำได้ง่ายแต่มีประสิทธิภาพในการกลบรสจำกัดเนื่องจากกลบรสได้เพียงบางส่วน จึงมีการพัฒนาเทคนิคการกลบรสด้วยการป้องกันยาสัมผัสกับตุ่มรับรสบริเวณลิ้น ประกอบด้วยหลายเทคนิคซึ่งมีประสิทธิภาพการกลบรสแตกต่างกันไป ได้แก่ ไมโครเอนแคปซูเลชัน การเกิดสารประกอบเชิงซ้อน โซลิดดิสเพอร์สชันและการใช้เรซินแลกเปลี่ยนไอออน นอกจากนี้ยังมีการพัฒนาเทคนิคอื่นเพื่อใช้ในการกลบรส นิยมใช้หลายเทคนิคร่วมกันเพื่อให้ประสิทธิภาพการกลบรสดีขึ้น การเลือกเทคนิคที่ใช้ในการกลบรสต้องพิจารณาทั้งสมบัติของยาและประสิทธิภาพของเทคนิคการกลบรส รวมถึงต้องมีความเข้าใจในกลไกการรับรสชาติในมนุษย์เพื่อให้สามารถเลือกเทคนิคที่เหมาะสมได้ แล้วจึงประเมินประสิทธิภาพการกลบรสด้วยการทดสอบในร่างกายโดยให้อาสาสมัครชิมรสหรือทดสอบภายนอกร่างกายด้วยการทดสอบการละลายเปรียบเทียบระหว่างตำรับยาที่ไม่ได้ทำการกลบรสและตำรับยาที่ทำการกลบรสแล้ว ปัจจุบันยังไม่มีเกณฑ์มาตรฐานสำหรับประเมินประสิทธิภาพการกลบรสอย่างเป็นทางการในเภสัชตำรับ ทั้งนี้อาจอ้างอิงจากงานวิจัยที่นำเสนอการพัฒนาวิธีทดสอบ