บทคัดย่อ
เมื่อมีสิ่งแปลกปลอมหรือเชื้อก่อโรคเข้ามายังร่างกาย กลไกหนึ่งที่มีความสำคัญเพื่อตอบสนองต่อสิ่งแปลกปลอมเหล่านี้คือการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันที่มีการตอบสนองทั้งแบบที่จำเพาะและไม่จำเพาะ โดยอาศัยการทำงานร่วมกันของกลไกทางกายภาพและทางเคมี การทำงานของเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกัน รวมถึงการทำงานของโปรตีนต่างๆ ในเลือดที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน เพื่อทำให้ร่างกายมีศักยภาพและประสิทธิภาพในการกำจัด จำกัดหรือทำลายสิ่งแปลกปลอมเหล่านี้ได้ นอกจากการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายโดยตรงแล้ว ยังมีอีกกระบวนการหนึ่งที่ช่วยในการป้องกันการติดเชื้อคือการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคโดยการให้วัคซีน ซึ่งเป็นกลไกการเลียนแบบการติดเชื้อในธรรมชาติ โดยการใช้เชื้อก่อโรคทั้งตัวหรือบางส่วนเพื่อกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันต่อโรคนั้นๆ จุดมุ่งหมายสำคัญของการให้วัคซีนคือ การกระตุ้นให้มีการสร้างสารน้ำหรือแอนติบอดีเพื่อป้องกันโรคที่ให้อยู่ในร่างกายผู้ได้รับวัคซีนเป็นเวลานานที่สุดรวมถึงมีระบบจดจำแอนติเจนหรือเชื้อโรคนั้นๆ เพื่อให้มีการตอบสนองเมื่อมีการติดเชื้อครั้งต่อๆ ไป โดยประสิทธิภาพของวัคซีนจะขึ้นอยู่กับอายุของผู้รับวัคซีน ชนิดของวัคซีน ระยะเวลาการให้วัคซีน และช่องทางการให้วัคซีน อย่างไรก็ตามในบุคคลบางกลุ่มเช่นผู้สูงอายุ เด็กแรกเกิด หรือเด็กอ่อน อาจมีปัญหาเรื่องการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันหลังได้รับวัคซีนเนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันยังไม่สมบูรณ์หรือมีการเสื่อมลงเมื่อมีอายุมากขึ้น ประโยชน์อีกด้านหนึ่งของการให้วัคซีนนอกจากจะสามารถป้องกันการเกิดโรคในแต่ละบุคคลได้แล้ว ยังสามารถป้องกันการระบาดของโรคในชุมชนได้ด้วย โดยการให้วัคซีนจะไปเพิ่มระดับของภูมิคุ้มกันชุมชนทำให้ลดการแพร่กระจายของโรคติดต่อในชุมชนโดยเฉพาะอย่างยิ่งโรคที่มีการติดต่อจากคนสู่คนหรือโรคที่มีคนเป็นพาหะหรือรังโรคได้
คำสำคัญ
Immunology, Vaccination, Immunosenescence, Herd immunity