บทความวิชาการ
ตัวส่งสัญญาณ (trigger tools) เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ต่อไตจากการใช้ยาทีโนโฟเวียร์ไดโซโพรซิลฟูมาเรตในผู้ติดเชื้อเอชไอวีหรือโรคเอดส์
ชื่อบทความ ตัวส่งสัญญาณ (trigger tools) เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ต่อไตจากการใช้ยาทีโนโฟเวียร์ไดโซโพรซิลฟูมาเรตในผู้ติดเชื้อเอชไอวีหรือโรคเอดส์
ผู้เขียนบทความ ภญ.อุดมลักษณ์ จันทร์วงศ์ และ ผศ.ดร.ภญ.นันทวรรณ กิติกรรณากรณ์
สถาบันหลัก คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
รหัสกิจกรรม 1003-1-000-006-07-2566
ผู้ผลิตบทความ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
การเผยแพร่บทความ ผู้ประกอบวิชาชีพทุกคน 
วันที่ได้รับการรับรอง 14 ก.ค. 2566
วันที่หมดอายุ 13 ก.ค. 2567
หน่วยกิตการศึกษาต่อเนื่อง 2.5 หน่วยกิต
บทคัดย่อ
แนวทางการรักษาโรคติดเชื้อเอชไอวีของประเทศไทย แนะนำให้เริ่มการรักษาด้วยยาสูตรหลักที่มียา Tenofovir Disoproxil Fumarate (TDF) เป็นองค์ประกอบ นอกจากนี้แนวทางการป้องกันการติดเชื้อก่อนการสัมผัสเชื้อเอชไอวีก็ได้แนะนำให้ใช้ยา TDF ร่วมกับ Emtricitabine (FTC) อย่างไรก็ตาม ยา TDF ที่ใช้อย่างแพร่หลายนี้จำเป็นต้องมีการเฝ้าระวังเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ต่อไต รวมถึงกลุ่มอาการแฟนโคนี (Fanconi syndrome) อย่างใกล้ชิด เนื่องจากยาถูกขับออกทางปัสสาวะเป็นหลักและมักพบเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ในการเกิดพิษต่อไต (nephrotoxicity) การใช้ตัวส่งสัญญาณ (trigger tools) เป็นเครื่องมือในการตรวจสอบและพิจารณาการเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้นจากการทบทวนเวชระเบียนย้อนหลัง แนวทางการตรวจวินิจฉัย รักษา และป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีประเทศไทยปี 2564/2565 ได้แนะนำการเฝ้าระวัังภาวะแทรกซ้้อนทางไต กรณีีใช้้ TDF รัักษาผู้้ติิดเชื้้อเอชไอวีีโดยให้มีการตรวจ serum creatinine ร่วมกับการตรวจปสสาวะทุก 6 เดือน และตรวจระดับฟอสเฟตในเลือดหรือปัสสาวะแล้วแต่กรณีจำเป็น อย่างไรก็ตาม การกำหนดตัวส่งสัญญาณการเกิดพิษต่อไตจากยา TDF จากผลตรวจทางห้องปฏิบัติการเพิ่มเติมอาจจะเพิ่มโอกาสในการค้นหาอุบัติการณ์ของเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ต่อไตได้ ได้แก่ eGFR ต่ำกว่า 60 ml/min/1.73m2, urine sugar สูงกว่า 50 mg/dL, serum potassium ต่ำกว่าหรือเท่ากับ 3.5 mmol/L และ serum phosphorus ต่ำกว่าหรือเท่ากับ 2.5 mg/dL สามารถส่งสัญญาณก่อนเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ได้ จึงอาจสามารถนำมาพัฒนาระบบการติดตามและวินิจฉัยเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ต่อไตจากการใช้ยา TDF ในผู้ป่วยโรคติดเชื้อเอชไอวี
คำสำคัญ
เอชไอวี, ยาทีโนโฟเวียร์, ตัวส่งสัญญาณ, พิษต่อไต, HIV, Tenofovir Disoproxil Fumarate (TDF), trigger, nephrotoxicity