การทำแห้งด้วยวิธีฟรีซดราย (freeze drying) เป็นวิธีการทำแห้งภายใต้อุณหภูมิและความดันต่ำที่ใช้ในอุตสาหกรรมยาอย่างกว้างขวาง นิยมใช้กับเภสัชภัณฑ์ สารเคมี ชีววัตถุ เช่น โปรตีน เปปไทด์ เอนไซม์ แอนติเจน แอนติบอดี และสารเคมีที่ไม่สามารถทนต่ออุณหภูมิสูงได้ ผลิตภัณฑ์ที่ได้มีความพรุนสูง มีพื้นที่ผิวมาก ง่ายต่อการละลายกลับมาเป็นสารละลายก่อนใช้ สามารถปรับเข้ากับเทคนิคปลอดเชื้อ (aseptic technique) ได้ แต่ก็เป็นกระบวนการที่มีค่าใช้จ่ายสูงเมื่อเปรียบเทียบกับวิธีการทำแห้งรูปแบบอื่น การทำแห้งด้วยวิธีฟรีซดรายประกอบด้วย 3 ขั้นตอน ได้แก่ 1) การแช่แข็ง (freezing) เป็นการทำให้ตัวทำละลาย เช่น น้ำ อยู่ในสถานะของแข็งโดยใช้อุณหภูมิต่ำมาก 2) การทำแห้งขั้นปฐมภูมิ (primary drying) เป็นขั้นตอนการกำจัดน้ำรูปอิสระ หรือน้ำแข็งด้วยวิธีการระเหิดให้เป็นไอ และ 3) การทำแห้งขั้นทุติยภูมิ (secondary drying) เป็นการกำจัดน้ำส่วนที่เหลือที่ดูดซับติดกับผงยา ให้เหลือปริมาณน้ำตกค้างให้น้อยที่สุด ขั้นตอนการพัฒนาตำรับยาในรูปแบบผลิตภัณฑ์ฟรีซดรายจำเป็นต้องเข้าใจแต่ละขั้นตอนอย่างละเอียด และออกแบบกระบวนการทำแห้งด้วยวิธีฟรีซดรายอย่างเหมาะสมสำหรับผลิตภัณฑ์แต่ละชนิด เพื่อใช้เวลาในการทำแห้งให้น้อยที่สุด ประหยัดค่าใช้จ่าย และได้คุณสมบัติผลิตภัณฑ์สุดท้ายที่พึงประสงค์

ทำแห้งด้วยวิธีฟรีซดราย