บทคัดย่อ
อุบัติการณ์การเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา/ผลิตภัณฑ์สุขภาพในประเทศไทยจากข้อมูลของศูนย์เฝ้าระวังความปลอดภัยด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพ ณ วันที่ 5 พฤษภาคม 2563 มีรายงานเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์อยู่ในระดับร้ายแรงอยู่ถึง 8.044 ฉบับ (คิดเป็นร้อยละ 17.97 จากรายงานเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์จากการใช้ฯที่ส่งรายงานเข้ากระทรวงสาธารณสุขทั้งหมด) และเมื่อพิจารณาผลลัพธ์จากการเสียชีวิตที่เกิดจากเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกิดจากยา/ผลิตภัณฑ์สุขภาพ โดยพิจารณา 5 ปีย้อนหลัง (พ.ศ.2559-2563) พบว่ามีรายงานการเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ชนิดรุนแรงที่ทำให้ผู้ป่วยมีโอกาสเกิดการพิการและเสียชีวิต ถึง 250 รายงาน (คิดเป็นร้อยละ 0.64 จากรายงานเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์จากการใช้ฯที่ส่งรายงานเข้ากระทรวงฯทั้งหมด) อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา/ผลิตภัณฑ์สุขภาพบางประเภทอาจป้องกันไม่ได้ แต่การเกิดอาการไม่พึงประสงค์ซ้ำนั้นเป็นที่สามารถป้องกันได้ โดยเริ่มต้นจากการประเมินการแพ้ยาที่ดี และมีระบบหรือแนวทางที่ดี เช่น การเก็บข้อมูล การส่งต่อข้อมูล รวมถึงการแจ้งเตือนข้อมูลการเกิดอาการไม่พึงประสงค์ของผู้ป่วย/ผู้ใช้ที่ดี ก็จะสามารถป้องกันการเกิดการซ้ำได้
เภสัชกรชุมชน ถือเป็นด่านหน้าในการบริการประชาชนในชุมชน มีส่วนช่วยในการให้คำแนะนำการใช้ยา/ผลิตภัณฑ์สุขภาพอย่างปลอดภัยแก่ประชาชน รวมถึงการป้องกันอันตรายที่อาจเกิดจากการใช้ยา/ผลิตภัณฑ์สุขภาพของประชาชนอีกด้วย เภสัชกรชุมชนจึงควรมีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา/ผลิตภัณฑ์สุขภาพ รวมถึงการป้องกันการเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ซ้ำ อันนำไปสู่บทบาทวิชาชีพเภสัชกรรมชุมชนที่ทำเพื่อประชาชนให้ใช้ยา/ผลิตภัณฑ์สุขภาพอย่างปลอดภัยอย่างยั่งยืน และเป็นที่พึ่งแก่ชุมชน แก่ประเทศในการจัดการด้านยาอย่างสมศักดิ์ศรีวิชาชีพเภสัชกรรมชุมชน