ในปัจจุบัน การรักษาด้วยเซลล์บำบัดได้รับความสนใจอย่างมากจากนักวิจัยและบุคลากรทางการแพทย์ทั่วโลก โดยเฉพาะการใช้เซลล์ภูมิคุ้มกันบำบัดในการรักษาโรคมะเร็ง ซึ่งเป็นการนำเซลล์ภูมิคุ้มกันจากตัวผู้ป่วยหรือผู้บริจาคมาผ่านกระบวนการในห้องปฏิบัติการเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของเซลล์ภูมิคุ้มกันนั้น และให้เซลล์กลับเข้าสู่ร่างกายผู้ป่วยเพื่อออกฤทธิ์ในการต้านมะเร็ง เทคโนโลยีการผลิตเซลล์ภูมิคุ้มกันบำบัดที่ได้รับการวิจัยและพัฒนาอย่างกว้างขวาง คือ เทคโนโลยีการดัดแปลงพันธุกรรมเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิด T cells ให้มีความจำเพาะต่อมะเร็ง หรือ chimeric antigen receptor (CAR) T cells โดย CAR ประกอบด้วยส่วนที่ทำหน้าที่จับกับแอนติเจนบนผิวเซลล์มะเร็ง และส่วนทำหน้าที่ส่งสัญญาณกระตุ้น T cells ให้ทำลายเซลล์มะเร็ง เช่น CD19 CAR T cells ซึ่งเป็นการดัดแปลง T cells ให้มีการแสดงออกของ CAR ที่จำเพาะกับโมเลกุล CD19 บน B cells พบว่าให้ผลการตอบสนองทางคลินิกที่ดีมากในการรักษาโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด B cells โดยในคนไข้ที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด หรือคนไข้ที่กลับเป็นซ้ำ พบว่ามีการตอบสนองทางคลินิกจากการใช้ CD19 CAR T cells มากถึง 80% จากผลการตอบสนองทางคลินิกที่ดีมาก ทำให้ CD19 CAR T cell ได้รับการอนุมัติให้ขึ้นทะเบียนในหลายประเทศทั่วโลก เช่น สหรัฐอเมริกา สหภาพยุโรป และ ญี่ปุ่น อย่างไรก็ตามการรักษาด้วย CAR T cells ในปัจจุบันที่ได้รับการขึ้นทะเบียนในต่างประเทศนั้นมีราคาสูงถึง 10-15 ล้านบาทต่อการให้หนึ่งครั้ง เนื่องจากจัดเป็นการรักษาแบบเฉพาะราย มีกระบวนการผลิตที่ซับซ้อน และการควบคุมคุณภาพผลิตภัณฑ์ที่มีความแตกต่างจากยาหรือชีววัตถุ โดยทั่วไปการศึกษาวิจัยเพื่อพัฒนาการผลิตเซลล์ภูมิคุ้มกันบำบัดภายในประเทศ รวมทั้งความเข้าใจด้านกระบวนการผลิตและการควบคุมคุณภาพของเซลล์ภูมิคุ้มกันบำบัดให้สอดคล้องกับมาตรฐาน GMP จึงเป็นบทบาทที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในการผลักดันการรักษาด้วยเซลล์ภูมิคุ้มกันบำบัดที่มีประสิทธิภาพและความปลอดภัยในประเทศไทย

การรักษาด้วยเซลล์บำบัด, การรักษาโรคมะเร็ง, chimeric antigen receptor, T cells, CAR T cells