บทคัดย่อ
โรคท้องร่วงเฉียบพลัน เป็นโรคที่พบได้บ่อยโรคหนึ่งในร้านขายยา ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ จากข้อมูลสถิติโดยกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข พบว่า ในปี พ.ศ. 2564 ยังมีผู้ป่วยโรคท้องร่วงเฉียบพลันโดยประมาณ 500,000 ราย จากประชากร 66 ล้านคน ส่วนใหญ่เป็นผู้ที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป รองลงมา คือ กลุ่มเด็กเล็กอายุต่ำกว่า 4 ปี และผู้ที่มีอายุ 25-34 ปี
แม้ว่าในปี พ.ศ.2564 ที่ผ่านมาจะไม่มีรายงานการเสียชีวิตด้วยโรคท้องเสียเฉียบพลันเลย แต่การเจ็บป่วยก็ทำให้เกิดการสูญเสียทางเศรษฐกิจไม่น้อย โดยเฉพาะรายที่มีภาวะขาดน้ำอย่างรุนแรงจนต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล และแม้ว่าโรคท้องร่วงเฉียบพลันจะเป็นโรคที่ไม่รุนแรง แต่นำมาซึ่งภาวะขาดน้ำและสูญเสียสมดุลแร่ธาตุ ที่เป็นสาเหตุหลักของการเสียชีวิตในโรคนี้ ดังนั้น “การป้องกันและรักษาภาวะขาดน้ำที่ถือเป็นมาตรฐานของโรคท้องร่วงเฉียบพลัน จึงเป็นการใช้สารละลายของผงน้ำตาลเกลือแร่สูตรมาตรฐาน”
องค์การอนามัยโลก (World Health Organization : WHO) ได้ประมาณการว่า ก่อนที่จะมีการใช้ผงน้ำตาลเกลือแร่รักษา เด็กอายุต่ำกว่า 5 ปีทั่วโลก ป่วยเป็นโรคอุจจาระร่วงและเสียชีวิตราว 5 ล้านคนต่อปี แต่ภายหลังการใช้ผงน้ำตาลเกลือแร่รักษา สามารถบรรเทาอาการรุนแรงของภาวะการขาดน้ำได้ สมาคมเภสัชกรรมชุมชน (ประเทศไทย) จึงเล็งเห็นว่าเภสัชกรชุมชน (ร้านยา) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของระบบสาธารณสุข จำเป็นต้องมีความรู้ความเข้าใจในการเลือกใช้เกลือแร่ พร้อมแนะนำให้ประชาชนที่มาใช้บริการได้อย่างถูกต้อง โดยเฉพาะในเด็กเล็กที่อายุต่ำกว่า 4 ปี ที่เภสัชกรชุมชนควรมีความรู้ ความเข้าใจการประเมินภาวะขาดน้ำเบื้องต้นที่ดีที่สุด อาการแสดงสำคัญที่ช่วยในการประเมินภาวะขาดน้ำได้อย่างถูกต้อง รวมถึงหลักการดูแลให้คำปรึกษา รวมถึงการให้อาหารและยาที่เหมาะสมในเด็กเล็ก