บทคัดย่อ
การพัฒนาระบบการเฝ้าระวังและติดตามอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ADR) เป็นมิติความปลอดภัยด้านยาส่วนหนึ่ง ของระบบการจัดการด้านยาตามมาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพของสถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (องค์การมหาชน) ซึ่งระบบการเฝ้าระวังและติดตามอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ADR) มีประเด็นที่สำคัญที่ผู้พัฒนาระบบควรส่งเสริมให้ทีมผู้พัฒนาศึกษาทำความเข้าใจร่วมกัน ตั้งแต่ 1.Terminology ต่างๆ และการทำความเข้าใจความหมายเพื่อนำ terminology มาใช้ประโยชน์ ในการจัดประเภทอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาและสื่อสารทำความเข้าใจในการรายงานอาการไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้นด้วยมาตรฐานเดียวกัน 2.เครื่องมือต่างๆ ที่นำมาใช้ในระบบเฝ้าระวังติดตามอาการไม่พึงประสงค์จาการใช้บทความนี้จะสื่อสารขยายความถึงเป้าหมายของเครื่องมือหรือแบบประเมิน ที่จะนำมาใช้ในการพัฒนาระบบประเมินอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ADR) ในมิติต่างๆ ทั้งมิติด้านการประเมิน ความน่าจะเป็นที่สัมพันธ์กันระหว่างยา กับอาการผิดปกติที่เกิดขึ้น (causality assessment of ADR) ด้านการประเมินแบ่งกลุ่ม เพื่อจัดประเภทของ ADR ว่าป้องกันได้หรือไม่ (Preventable or Non-Preventable) ด้านการประเมินเพื่อแบ่งระดับความรุนแรง เพื่อนำข้อมูลมาลำดับความสำคัญในการการบริหารจัดการ ทั้งในแง่การป้องกันและเพื่อบรรเทาหรือลดความรุนแรงลง ให้สอดคล้องกับทรัพยากรและบริบทของโรงพยาบาล 3.การทำความเข้าใจแนวคิดการพัฒนาระบบการรายงานอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา ที่จะมีความสัมพันธ์อย่างแยกกันไม่ออกกับกระบวนการการเฝ้าระวังและติดตามเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา และการมุ่งเน้นให้เกิดการพัฒนาระบบรายงานเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา ด้วยกลยุทธ์ Multidisciplinary Team (ทีมสหวิชาชีพ) ที่มีการศึกษาวิจัยแล้วว่าสามารถค้นหา อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาที่รุนแรง (serious ADR) ได้มากกว่าการมอบหมายให้วิชาชีพใดวิชาชีพหนึ่งเป็นหลักในการค้นหา 4.การกำหนดตัวชี้วัดที่ใช้ในการวัดประเมินประสิทธิภาพกระบวนการย่อยๆ หรือระบบย่อยๆ ในระบบการเฝ้าระวังและติดตามอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ADR) และการนำมาใช้ประโยชน์ในการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง และรวมทั้งการบูรณาการแนวคิดการพัฒนา ระบบการติดตามเฝ้าระวังอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยากับมาตรฐานสำคัญจำเป็น9 ข้อ ที่ทางสถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (องค์การมหาชน) (สรพ.) ได้ ประกาศใช้ ให้ผู้พัฒนาสามารถเข้าใจกรอบแนวคิดและนำไปใช้พัฒนา ระบบการติดตามเฝ้าระวังอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา ได้อย่างบูรณาการ
คำสำคัญ
ระบบเฝ้าระวังและติดตามอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ADR), Adverse Drug Reaction(ADR), Medication Er