บทคัดย่อ
หากมารดาที่กำลังให้นมบุตรได้รับยา ยานั้นอาจก่อผลไม่พึงประสงค์แก่เด็กทารกได้ และยาบางชนิดจะมีผลต่อการหลั่งน้ำนม ดังนั้นเภสัชกรต้องมีความรู้ความเข้าใจ และตระหนักถึงผลเหล่านี้ รวมทั้งพิจารณาให้รอบคอบก่อนที่จะจ่ายยาแก่มารดาที่กำลังให้นมบุตร ทั้งนี้มีปัจจัยหลายประการที่มีผลต่อการเกิดผลไม่พึงประสงค์ต่อเด็กทารกที่ดื่มนมมารดา คือ คุณสมบัติที่จะทำให้ยาผ่านออกมาทางน้ำนม ปริมาณยาที่ออกมากับน้ำนม ปริมาณน้ำนมที่เด็กดื่มแล้วได้รับยาผ่านทางน้ำนม และสุขภาวะของเด็กทารก เพื่อให้ง่ายต่อการปฏิบัติในเรื่องการจ่ายยาแก่สตรีให้นมบุตร องค์การอนามัยโลกได้แบ่งยาตามกลุ่มความเสี่ยงไว้เป็น 5 กลุ่ม คือ (1) สามารถให้แก่สตรีที่ให้นมบุตรได้ (2) สามารถให้แก่สตรีที่ให้นมบุตรได้ แต่ต้องคอยเฝ้าระวังการอาการไม่พึงประสงค์ในทารก (3) หลีกเลี่ยงการใช้ในสตรีให้นมบุตร หากมีการใช้ ให้คอยเฝ้าระวังการอาการไม่พึงประสงค์ที่อาจเกิดกับทารก (4) ควรหลีกเลี่ยงการใช้ในสตรีให้นมบุตร เพราะยานั้นจะรบกวนการหลั่งน้ำนม และ (5) ห้ามใช้ในสตรีให้นมบุตร ยาที่เป็นกลุ่มห้ามใช้คือ ยารักษามะเร็งและยากดภูมิคุ้มกัน ยารักษาการปวดศีรษะไมเกรนกลุ่ม Ergotamine ยากลุ่ม Beta blockers บางตัว ยาลดไขมันในเลือดกลุ่ม HMG CoA Reductase Inhibitors ยาฮอร์โมน Estrogen, Danazol, Testosterone, ยากลุ่ม SERM ยาต้านไวรัส HIV สารรังสีต่าง ๆ และ สารเสพติด