บทคัดย่อ โรคหวัด (common cold) เป็นโรคติดเชื้อเฉียบพลันของทางเดินหายใจส่วนบนที่พบบ่อยทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ โดยมีอาการนำ คือ จาม ระคายคอ หรือไอ ตามด้วยอาการเจ็บคอ น้ำมูกไหล มีไข้ ปวดศีรษะ เบื่ออาหาร และอ่อนเพลีย เป็นระยะเวลาประมาณ 1-2 สัปดาห์ และหายได้เองโดยส่วนใหญ่การรักษาโรคหวัดในเวชปฏิบัติจึงมุ่งเน้นการรักษาเพื่อบรรเทาอาการ (symptomatic treatment) เช่น การใช้ยาลดไข้แก้ปวด การใช้ยาแก้แพ้ชนิดง่วงเพื่อลดน้ำมูก การใช้ยาหดหลอดเลือดหรือยาทาระเหย (vaporub) เพื่อบรรเทาอาการคัดจมูก และการใช้ยาแก้ไอหรือยาละลายเสมหะกลุ่มต่าง ๆ ซึ่งยาเหล่านี้มีข้อจำกัดที่สำคัญคือ เป็นเพียงการบรรเทาอาการรบกวนจากโรคหวัดโดยไม่ได้มีส่วนช่วยในการกำจัดเชื้อไวรัสและส่งเสริมให้ผู้ป่วยหายจากโรคหวัดเร็วขึ้น ปัจจุบันจึงมีนวัตกรรมการรักษาโรคหวัดในระยะเริ่มต้นรูปแบบผลิตภัณฑ์พ่นจมูกที่ประกอบด้วยสารพอลิเมอร์ เช่น hydroxypropyl methylcellulose (HPMC) หรือ carbopol ที่ขัดขวางการเกาะยึดของไวรัสกับตัวรับบนเซลล์เยื่อบุทางเดินหายใจร่วมกับการปรับเปลี่ยนสภาวะภายในโพรงจมูกให้ไม่เอื้อต่อการอยู่รอดของไวรัสและเร่งขับไวรัสออกจากโพรงจมูกได้รวดเร็วขึ้น ส่งผลให้สามารถลดระยะเวลาการป่วยจากอาการหวัดได้อย่างมีประสิทธิภาพ ความแตกต่างด้านเภสัชตำรับและบรรจุภัณฑ์ของผลิตภัณฑ์พ่นจมูกส่งผลโดยตรงต่อประสิทธิภาพทางคลินิกโดยคุณลักษณะที่ดีควรเป็นสารละลาย HPMC ที่มีสภาวะค่อนไปทางกรดอ่อน บรรจุในขวดที่มีหัวสเปรย์กำหนดขนาด (metered pump spray unit) เพื่อให้นำส่งปริมาณยาได้อย่างสม่ำเสมอตลอดอายุใช้งานของผลิตภัณฑ์

โรคหวัด, การรักษาระยะเริ่มต้น, ผลิตภัณฑ์พ่นจมูก, hydroxypropyl methylcellulose (HPMC), metered spray

www.pat.or.th