ศูนย์การศึกษาต่อเนื่องฯ จะส่งข้อมูลแจ้งเตือนสมาชิก ผ่านช่องทาง sms และ email ในวันที่ 5 ธ.ค. 2567 และ 19 ธ.ค. 2567

บทความวิชาการ
ตัวทำละลายสีเขียวในการสกัดผลิตภัณฑ์ธรรมชาติ (Green solvents for natural products extraction)
ชื่อบทความ ตัวทำละลายสีเขียวในการสกัดผลิตภัณฑ์ธรรมชาติ (Green solvents for natural products extraction)
ผู้เขียนบทความ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. เภสัชกรหญิงศิริพร กิตติวิสุทธิ์
สถาบันหลัก คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
รหัสกิจกรรม 1017-1-000-003-08-2566
ผู้ผลิตบทความ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
การเผยแพร่บทความ ผู้ประกอบวิชาชีพทุกคน 
วันที่ได้รับการรับรอง 16 ส.ค. 2566
วันที่หมดอายุ 15 ส.ค. 2567
หน่วยกิตการศึกษาต่อเนื่อง 3 หน่วยกิต
บทคัดย่อ
ปัจจุบันมีการใช้สารสกัดหรือสารบริสุทธิ์จากผลิตภัณฑ์ธรรมชาติมาเป็นส่วนประกอบในยา เครื่องสำอาง และผลิตภัณฑ์เสริมสุขภาพมากขึ้น ส่งผลให้มีกระบวนการสกัดสารจากผลิตภัณฑ์ธรรมชาติเพื่อใช้ในอุตสาหกรรมการผลิตเพิ่มมากขึ้นด้วย การเตรียมสารสกัดแบบดั้งเดิมมักมีการใช้ตัวทำละลายอินทรีย์จำนวนมาก อีกทั้งมีกระบวนการ ที่มีหลายขั้นตอนและมีการสูญเสียพลังงานกว่าที่จะได้สารที่ต้องการ บางครั้งผลผลิตอาจได้ปริมาณไม่คุ้มค่ากับการสูญเสียพลังงานและตัวทำละลายที่มากมายเหล่านั้น นอกจากนี้การระเหยของตัวทำละลายจำนวนมากยังก่อให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอีกด้วย ดังนั้นแนวโน้มการใช้ตัวทำละลายทางเลือกที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม หรือการสกัดด้วยตัวทำละลายสีเขียว (green solvent extraction) จึงได้รับความนิยมมากขึ้น ตัวทำละลายสีเขียวที่ดี ควรมีความสามารถในการละลายสูง ไม่ติดไฟ มีความเป็นพิษต่ำ และไม่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม สามารถย่อยสลายได้ง่าย มีราคาที่เหมาะสม และควรนำกลับมาใช้ซ้ำได้อีก การค้นหาตัวทำละลายที่มีสมบัติเหล่านี้ครบถ้วนเป็นสิ่งที่ไม่ง่ายนัก ทั้งนี้ขึ้นกับสารที่ต้องการสกัด และความพร้อมของอุปกรณ์ที่สามารถรองรับสภาวะที่เหมาะสมกับตัวทำละลายแต่ละชนิดด้วย บทความนี้กล่าวถึงตัวทำละลายสีเขียว 3 ประเภท ได้แก่ ของไหลวิกฤตยิ่งยวด น้ำกึ่งวิกฤต และตัวทำละลายยูเทกติกธรรมชาติ ซึ่งเป็นตัวทำละลายที่ได้รับความนิยมในปัจจุบันทั้งระดับห้องปฏิบัติการและภาคอุตสาหกรรม ในแง่ของหลักการสกัด ปัจจัยที่มีผลต่อการสกัด และการประยุกต์ใช้ในการสกัดสารจากผลิตภัณฑ์ธรรมชาติที่เกี่ยวข้องกับยาและผลิตภัณฑ์เสริมสุขภาพ
คำสำคัญ
การสกัดด้วยตัวทำละลายสีเขียว, ของไหลวิกฤตยิ่งยวด, น้ำกึ่งวิกฤต, ตัวทำละลายยูเทกติกธรรมชาติ