บทคัดย่อ
ฟ้าทะลายโจร (Andrographis paniculata) มีสารสำคัญในการออกฤทธิ์ คือ andrographolide เป็นพืชสมุนไพรที่ใช้ทางการแพทย์ในหลายประเทศในแถบเอเชีย โดยทั่วไปมักนำสมุนไพรฟ้าทะลายโจรมาใช้การบรรเทาอาการไข้หวัด และการติดเชื้อระบบทางเดินหายใจส่วนบน ซึ่งในขณะนี้การระบาดของโรค Coronavirus disease-19 (COVID-19) กำลังรุนแรงมากขึ้น การได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีและมีประสิทธิภาพเป็นเรื่องเร่งด่วนมากขึ้น ซึ่งการเข้าถึงวัคซีนหรือยาที่ใช้ในการรักษา COVID-19 ในประเทศไทย รวมทั้งประเทศที่มีรายได้ปานกลางถึงต่ำยังมีข้อจำกัดอยู่มาก ทั้งจากปริมาณการผลิตมีจำนวนจำกัด ไม่เพียงพอต่อความต้องการทั่วโลก ทำให้วัคซีนและยารักษา COVID-19 ส่วนใหญ่อยู่ในวงจำกัดในประเทศที่ร่ำรวย หรือประเทศผู้ผลิต นอกจากนี้ยังมีข้อจำกัดในด้านราคาและการขนส่งวัคซีนที่ต้องมีการควบคุมพิเศษอีกด้วย ส่งผลให้แต่ละประเทศต้องหาทางรักษาด้วยวิธีทางเลือกอื่น สมุนไพรฟ้าทะลายโจรซึ่งมีการใช้อย่างแพร่หลายในการรักษาบรรเทาอาการไข้หวัด ไอ ได้มีการศึกษาการใช้สมุนไพรฟ้าทะลายโจรและสารสกัด andrographolide ในการรักษาการติดเชื้อ COVID-19 พบว่า andrographolide สามารถจับกับตำแหน่งที่สำคัญในการออกฤทธิ์ต่อ SARS-CoV-2 virus นอกจากนี้จากการศึกษายังพบว่า andrographolide มีความสามารถในการถูกดูดซึมที่ดี แต่จะรบกวนการทำงานของ CYP บางชนิด ซึ่งจะต้องระวังการใช้ยาที่มี metabolism ผ่าน CYP เหล่านั้น แต่อย่างไรก็ตามในปัจจุบันนั้นยังไม่มีการทำการศึกษาการใช้ฟ้าทะลายโจรในการรักษาผู้ที่ป่วยเป็น COVID-19 อย่างจริงจัง การใช้ฟ้าทะลายโจรในผู้ป่วย COVID-19 จึงควรใช้ในการบรรเทาอาการในผู้ป่วยที่มีอาการไม่รุนเเรง ภายใต้การดูเเลของบุคลากรทางการเเพทย์
คำสำคัญ
แอนโดรกราโฟไลด์, โควิด-19, ฟ้าทะลายโจร, andrographolide, SARS-CoV-2 virus