ศูนย์การศึกษาต่อเนื่องฯ จะส่งข้อมูลแจ้งเตือนสมาชิกที่มีหน่วยกิตไม่ครบเกณฑ์ ผ่านช่องทาง sms และ email ในวันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2568

บทความวิชาการ
การคำนวณขนาดยาเคมีบำบัดในผู้ป่วยมะเร็ง ที่มีภาวะน้ำหนักเกิน และโรคอ้วน
ชื่อบทความ การคำนวณขนาดยาเคมีบำบัดในผู้ป่วยมะเร็ง ที่มีภาวะน้ำหนักเกิน และโรคอ้วน
ผู้เขียนบทความ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ เภสัชกร ตรัย ธารพานิช และ เภสัชกรหญิง ณัฐภามาศ ศรีอาริยภักดี
สถาบันหลัก คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
รหัสกิจกรรม 1001-1-000-010-12-2567
ผู้ผลิตบทความ คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
การเผยแพร่บทความ ผู้ประกอบวิชาชีพทุกคน 
วันที่ได้รับการรับรอง 25 ธ.ค. 2567
วันที่หมดอายุ 24 ธ.ค. 2568
หน่วยกิตการศึกษาต่อเนื่อง 2.5 หน่วยกิต
บทคัดย่อ
ภาวะน้ำหนักเกิน (overweight) และโรคอ้วน (obesity) คือ ภาวะที่มีไขมันที่ไม่ดีต่อสุขภาพสะสมในร่างกายมากเกินปกติ โดยมีค่าดัชนีมวลกาย (body mass index; BMI) มากกว่าเท่ากับ 25 กิโลกรัมต่อตารางเมตร ในภาวะน้ำหนักเกิน และมากกว่าเท่ากับ 30 กิโลกรัมต่อตารางเมตรในโรคอ้วน1 แต่สำหรับคนเชื้อชาติเอเชียจะกำหนดค่าดัชนีมวลกายที่ต่ำกว่าคือ 23 ถึง 24.9 กิโลกรัมต่อตารางเมตรในภาวะน้ำหนักเกิน และมากกว่า 25 กิโลกรัมต่อตารางเมตรในโรคอ้วน2 ในประเทศไทยมีค่าดัชนีมวลกายเฉลี่ย 22.6 กิโลกรัมต่อตารางเมตร พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย3 เนื่องจากภาวะน้ำหนักเกินมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น ส่งผลต่อปัญหาสุขภาพได้ ภาวะน้ำหนักเกินเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดโรคเรื้อรังมากมาย เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคไขมันโคเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง โรคเบาหวาน โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง และโรคมะเร็งบางชนิดได้4 จากข้อมูลของประเทศสหรัฐอเมริการะหว่างปีพ.ศ. 2548 ถึง 2557 พบว่าภาวะน้ำหนักเกิน และภาวะอ้วนสัมพันธ์กับการเกิดมะเร็งใหม่เพิ่มขึ้นร้อยละ7 การกำหนดขนาดของยาเคมีบำบัด ส่วนใหญ่คำนวณจากพื้นที่ผิวของร่างกาย (body surface area; BSA) เนื่องจากผู้ป่วยมะเร็งที่มีภาวะน้ำหนักเกินมีแนวโน้มเพิ่มจำนวนมากขึ้น5 แต่ในปัจจุบันยังไม่มีมาตรฐานที่ชัดเจนในการคำนวณยาเคมีบำบัดในผู้ป่วยมะเร็งที่มีภาวะน้ำหนักเกิน ในทางปฏิบัติการคำนวณขนาดยาเคมีบำบัดในผู้ป่วยมะเร็งที่มีภาวะน้ำหนักเกิน จะคำนวณโดยจำกัด BSA ไม่เกิน 2 ตารางเมตร หรือคำนวณจากน้ำหนักในอุดมคติ (Ideal body weight; IBW) หรือ น้ำหนักที่ได้จากการปรับ (Adjust body weight; AjBW) แทนน้ำหนักจริงของผู้ป่วย4 (ตารางที่ 1) ซึ่งการพิจารณาขนาดยาต้องคำนึงถึงเป้าหมายในการรักษา ชนิดของยาเคมีบำบัด ความเสี่ยงในการเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากยา สภาวะร่างกาย และโรคร่วมของผู้ป่วยด้วย อย่างไรก็ตามการคำนวณขนาดยาเคมีบำบัดจาก BSA ไม่เกิน 2 ตารางเมตร หรือคำนวณจากน้ำหนักในอุดมคติหรือน้ำหนักที่ได้จากการปรับ อาจส่งผลให้ผู้ป่วยได้รับยาในขนาดต่ำกว่าการรักษา และอาจจะส่งผลต่อประสิทธิผลของการรักษาได้
คำสำคัญ