บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์หลักของระบบนำส่งยาเข้าสู่ผิวหนังคือการนำส่งยาหรือสารออกฤทธิ์ที่ต้องการให้ไปยังเซลล์เป้าหมายภายในผิวหนังได้อย่างเหมาะสมและรวมถึงเซลล์เป้าหมายที่อวัยวะอื่น ๆ ด้วยการนำส่งตัวยาเข้าสู่กระแสเลือดโดยไม่ผ่าน first pass metabolism กล่าวคือ ปริมาณยาพอเพียงต่อการออกฤทธิ์เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการรักษาและ มีความปลอดภัยต่อการใช้ ผิวหนังชั้น stratum corneum ถือเป็นปราการด่านสำคัญชั้นเดียวที่มีผลต่อการดูดซึมตัวยาเข้าสู่ผิวหนังชั้นในของร่างกาย คุณสมบัติทางอุดมคติของตัวยาที่สามารถผ่านผิวหนังได้ดีนั้น โมเลกุลของตัวยาต้องมีขนาดโมเลกุลของสารน้อยกว่า 500 ดาลตันไม่มีประจุ และควรมีค่าสัดส่วนการละลายระหว่างน้ำมันและน้ำอยู่ในช่วง 1-3 อย่างไรก็ตาม ตัวยาสำคัญหลายชนิดมักมีประจุและมีค่าการละลายต่ำ จึงเป็นข้อจำกัดต่อการดูดซึมตัวยาสำคัญเข้าสู่เซลล์เป้าหมายที่อยู่ในผิวหนังชั้นในรวมถึงเซลล์เป้าหมายที่อวัยวะอื่น ๆ ด้วยการนำส่งตัวยาเข้าสู่กระแสเลือด ดังนั้น เทคโนโลยีที่ใช้เตรียม ระบบนำส่งยาขนาดเล็กระดับนาโนเมตรจึงมีส่วนสำคัญอย่างยิ่งต่อการกักเก็บโมเลกุลของตัวยาสำคัญไว้ภายในอนุภาค เพื่อนำส่งตัวยาสำคัญไปยังอวัยวะเป้าหมายได้อย่างแม่นยำ อีกทั้งสามารถควบคุมการปลดปล่อยตัวยาสำคัญได้อันส่งผลต่อประสิทธิภาพในการรักษาได้อย่างต่อเนื่องและยาวนาน รวมถึงอาจช่วยลดผลข้างเคียงของตัวยาสำคัญได้อีกด้วย ในบทความนี้มุ่งเน้นนำเสนออนุภาคนำส่งยารูปแบบคอลลอยด์ชนิดต่าง ๆ ที่มีการศึกษาในปัจจุบัน ส่วนประกอบที่สำคัญของการเตรียมอนุภาค วิธีการเตรียม กลไกการนำส่งเข้าสู่ผิวหนังชั้นใน ข้อดีและข้อจำกัดของการใช้